مطالعه الگوهای مشارکت علمی پژوهشگران ایرانی در پژوهش های بین المللی (نمایه استنادی علوم) طی سال های 1998-2007

بررسی همکاری ها و مشارکت علمی میان دانشمندان، از مباحث مطرح در حوزه علم سنجی است که طی سالیان اخیر با استقبال بسیاری از سوی پژوهشگران روبرو بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوهای مشارکت علمی میان دانشمندان ایرانی در نمایه استنادی علوم طی سال های 1998-2007 صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که روند رشد تولیدات با الگوی بیش از چهار نویسنده ای طی ده سال، نسبت به سایر الگوها سریع تر بوده است. بررسی روند رشد تولیدات تک نویسنده ای حاکی از این امر است که این تولیدات طی ده سال روندی نسبتاً ساکن و با تغییر بسیار کم را پیموده اند. درصد کل تولیدات تک نویسنده ای طی ده سال کمترین میزان را در میان سایر الگوها به خود اختصاص داده اند؛ همچنین نتایج این بررسی نشان داد که حوزه زیست شناسی مولکولی و ژنتیک بیشترین میزان تولیدات مشارکتی را طی ده سال داشته است. حوزه ریاضیات در میان رشته های علوم، کمترین میزان تولیدات مشارکتی را داراست؛ بررسی میزان تولیدات داخلی و بین المللی طی ده سال مورد بررسی حاکی از این امر است که همواره میزان تولیدات داخلی بر میزان تولیدات بین المللی ارجح بوده است؛ بررسی روند رشد تولیدات با این دو الگو نیز بیانگر افزایش رشد تولیدات داخلی در هر سال نسبت به تولیدات بین المللی است. پژوهشگران ایرانی طی ده سال مورد بررسی با 115 کشور جهان همکاری علمی داشته اند و همکار اصلی ایران در این بازه زمانی، ایالات متحده بوده است. اگرچه نسبت تولیدات علمی درون سازمانی تقریباً دو برابر تولیدات بین سازمانی است اما بررسی میزان رشد تولیدات با الگوهای درون سازمانی و بین سازمانی حاکی از افزایش رشد تولیدات بین سازمانی نسبت به تولیدات درون سازمانی طی سال های مورد بررسی است؛ نتایج حاصل از آزمون همبستگی اسپیرمن میان رتبه تولید و رتبه مشارکت پژوهشگران پرتولید ایران نیز نشان داد که پرتولیدترین پژوهشگران ایرانی، گرایش وسیعی به همکاری و مشارکت علمی دارند به گونه ای که برخی از آن ها حتی یک تولید انفرادی نیز ندارند.